Lajos Kossuth został upamiętniony na amerykańskich walorach filatelistycznych z roku 1958 (ze znaczkami o nominałach: 4 i 8 centów) w serii Champion of Liberty (w zbiorach autora).

Amerykańska misja Lajosa Kossutha – kontynuacja walki na niwie dyplomatycznej.

KOSSUTH

1802-1894

FATHER OF

HUNGARIAN DEMOCRACY

HUNGARIAN STATESMAN

FREEDOM FIGHTER

1848-1849

Napis na cokole z popiersiem (z brązu) Lajosa Kossutha znajdującym się w Rotundzie Kapitolu, siedziby amerykańskiego Kongresu. Rzeźba o wysokości ok. 70 cm została ufundowana przez Amerykańską Fundację Węgierską (American Hungarian Foundation, AHF) i ofiarowana Kongresowi USA 15 marca 1990 roku. Tylko kilku nie-Amerykanów, mężów stanu, polityków, dyplomatów, zostało uhonorowanych w ten sposób przez Kongres. Oprócz popiersia Kossutha, w rotundzie Kapitolu znajdują się także popiersia znanych Europejczyków: Winstona Churchilla, Václava Havla i Raoula Wallenberga.

   9 sierpnia 1849 roku honvedzka Armia Południowa, dowodzona przez gen. Józefa Bema, została rozbita w bitwie pod Temeszwarem (węg.Temesvár, obecnie Timișoara w Rumunii).  Bem apó podjął jeszcze z resztkami swojej armii rozpaczliwy marsz w kierunku Siedmiogrodu, ale pod Dewą (węg. Déva, obecnie Deva w Rumunii) zmuszony był 18 sierpnia definitywnie złożyć broń.  Naczelny wódz Honvedów gen. Artúr Görgei, któremu 11 sierpnia zdał władzę absolutną (wojskową i cywilną) dotychczasowy Gubernator – Prezydent Węgier (Regent) Lajos Kossuth, złożył 13 sierpnia pod Szöllős  (niedaleko od Világos) kapitulację na ręce rosyjskiego gen. Fiodora Rydygiera, głównodowodzącego carskiego korpusu interwencyjnego. Gwoli przypomnienia, obydwaj – tj. Kossuth i Görgei - byli ze sobą mocno skonfliktowani. 17 sierpnia, w Orszowie (węg. Orsova, obecnie Orșova w Rumunii), Lajos Kossuth pożegnał się z polskimi ochotnikami, nadając ostatnie odznaczenia, i przekroczył granicę Imperium Osmańskiego, udając się na emigrację.

W dniach 2-5 października 1849 roku gen. György Klapka, ostatni z walczących wielkich dowódców polowych Honvedu, poddał głównodowodzącemu armii austriackiej feldmarszałkowi  Juliusowi Jacobowi von Haynau - niezdobytą do tej pory - Twierdzę Komárom, kończąc formalnie narodowowyzwoleńczy zryw z lat 1848-1849. Oto krótkie kalendarium agonii Węgierskiej Wiosny Ludów.

   Dzięki interwencji administracji Stanów Zjednoczonych, przebywający w Turcji Kossuth, notabene traktowany tam z wielkim szacunkiem, opuścił tę pierwszą przystań emigracyjną, i na pokładzie amerykańskiego parowca udał się we wrześniu 1951 roku do Anglii, wszędzie entuzjastycznie witany. Pod koniec tegoż roku przybył do Stanów Zjednoczonych. 31 grudnia 1851 roku prezydent USA Millard Fillmore przyjął w Waszyngtonie Lajosa Kossutha wraz z jego współpracownikami. 5 stycznia 1852 roku Kossuth wygłosił przemówienie na wspólnym posiedzeniu obu izb Kongresu. Przed nim tego zaszczytu dostąpił tylko jeden Europejczyk, a mianowicie markiz Marie Joseph de La Fayette, francuski arystokrata i polityk, uczestnik wojny o niepodległość USA. Kossuth nauczył się języka angielskiego przy pomocy słownika i dzieł Szekspira, przebywając w więzieniu austriackim w latach 1837-1840. Stąd jego „angielski” był bardzo klasyczny, nieco archaiczny (w ocenie dziennikarzy). Był uważany za jednego z najlepszych mówców swoich czasów. Po przyjęciu w Waszyngtonie, Kossuth udał się na siedmiomiesięczne polityczne „tournée” po Ameryce,  wygłaszając przemówienia, agitując i pozyskując zwolenników „sprawy węgierskiej”. Niektóre źródła podają, że miał spotkać się z Abrahamem Lincolnem. Administracja prezydenta Fillmore nie poparła oficjalnie kwestii niepodległości Węgier, zachowując w sprawach europejskich neutralność. Po powrocie z Ameryki, Kossuth osiadł w Londynie, a w roku 1861 przeprowadził się do Włoch. Zmarł 20 marca 1894 roku w Turynie. Został uroczyście pochowany na Cmentarzu Kerepesi w Budapeszcie.

Patriotyk, medal wybity w 1902 roku, w setną rocznicę urodzin Lajosa Kossutha (w zbiorach autora).

                                                                                                                               Marek Sukiennik

Bibliografia:

1.István Kovács, Polacy w węgierskiej Wiośnie Ludów 1848-1849, przekład Jerzy Snopek, Oficyna Wydawnicza Rytm, Warszawa 1999, Wydanie I.