JABŁONIEC 1914
Limanowskie Stowarzyszenie Historii Ożywionej
Aktualności
dodano: 11-09-2018 07:15:12,
odsłon: 1111
PL
Cerkiew w Parhauti
„Co jest warta droga, która nie prowadzi do kościoła?”- z filmu „Pokuta” Tengiza Abuładze.

   Przy drodze z Suczawy do Radowiec (DN2 / E85 – zjazd w drogę 209D), 15 km  od Suczawy, a 20 km od Kaczyka, we wsi Parhăuţi (gmina Todireşti ), znajduje się stara  ciekawa cerkiew pw. Wszystkich Świętych, pomijana w niektórych przewodnikach, acz koniecznie warta obejrzenia. Niemiecka nazwa wsi Parhăuţi to Parhoutz. Ongiś żyła tu mniejszość niemiecka. W przewodniku „Mittelalterliche Monumente aus Bukowina” (autorzy: Prof. univ. dr.Tereza Sinigalia, Prof. univ. dr. Oliviu Boldura, wydawnictwo ACS Verlag) cerkiew w Parhăuţi jest sklasyfikowana w pierwszej dwudziestce zabytkowych budowli na Bukowinie.

   Cerkiew Wszystkich Świętych została zbudowana w roku 1522 przez Gavrila Trotușanu na planie prostokąta z dołączoną apsydą (od wschodu) i cechuje się surową formą: prosty dwuspadowy dach kryty gontem, grube solidne mury z kamienia, małe wąskie okna (po dwa na fasadzie północnej i południowej, jedno na apsydzie). Cerkiew została poświęcona 15 czerwca 1522 roku. Dwa elementy architektoniczne odróżniają cerkiew w  Parhăuţi od innych świątyń w okolicy, a mianowicie: otwarta weranda i dzwonnica. Takie rozwiązanie architektoniczne nie jest typowe dla Mołdawii. Podobne można jedynie spotkać w Baia, w Biserica "Adormirea Maicii Domnului". Weranda zwieńczona jest arkadowym sklepieniem, na których znajdują się freski ze scenami z życia św. Mikołaja. W prawej części przedsionka jest bardzo wąskie wejście po kamiennych schodkach na dzwonnicę. Wewnątrz cerkwi można podziwiać oryginalne malarstwo (po roku 1530) w stylu bizantyjskim, z zauważalnymi wpływami kultury weneckiej (freski w apsydzie). Ciekawostką w części malarstwa wotywnego jest fakt, iż fundator nie trzyma w ręku kościoła, jak to zwykle było praktykowane. Odzienie fundatora oraz świętych na malowidłach jest wzorowane na tym z dworu w Suczawie. Ikonostas wydaje się być kompletnym. Półmrok, cisza, pustka wewnątrz (brak wyposażenia, jedyny rekwizyt z teraźniejszości to żyrandol z żarówką), tylko częściowo zachowana posadzka, ubytki w elewacji wewnętrznej sprawiają szczególny rodzaj doznań przy zwiedzaniu. Tym bardziej obecność Boga jest w tej świątyni odczuwalna. Ciekaw jestem, jaki będzie odbiór po renowacji (?).

   Cerkiew służyła lokalnej społeczności przez 482 lata. W 1994 roku teren kościelny wraz z cmentarzem został ogrodzony murem z kamienia. 22 czerwca 1997 roku parafia Parhăuţi uroczyście świętowała 475-lecie istnienia. Swoją obecnością zaszczycił IPS Pimen, arcybiskup Suczawy i Radowiec, który przewodniczył celebrze nabożeństwa, a następnie odsłonił i poświęcił pamiątkową tablicę (przy wejściu, na fotografii). Cerkiew wymaga szybkich i kompleksowych prac restauracyjnych (szczególnie sklepienie jest w kiepskim stanie), dlatego też zaistniała konieczność budowy nowej kaplicy. 23 marca 2004 roku zostało poświęcone miejsce pod budowę drewnianej kaplicy, a już 19 grudnia 2004 roku nowa cerkiew (niewielkich rozmiarów, w sam raz na potrzeby lokalnego kultu) została konsekrowana. Na chwilę obecną prace renowacyjne jeszcze się nie rozpoczęły, ale zgromadzony przed furtą piasek świadczy o ich rychłym rozpoczęciu. Zresztą w paru zwiedzanych w tym roku przeze mnie monasterach (m.in. w Probota i Serecie) prowadzone są remonty w różnych zakresach. Troska państwa o zabytki sakralne jest widoczna. Cerkiew Wszystkich Świętych w Parhăuţi czeka na swoją kolej.

   Przy bramie wejściowej jest tabliczka z numerem telefonu do kustosza cerkwi (0751 820 194). Po kilkunastu minutach pojawia się z pękiem kluczy pan Trajan; bardzo życzliwie i cierpliwie towarzyszy przy zwiedzaniu. Opłata za zwiedzanie wedle uznania. Należy jednak wziąć pod uwagę, że pan Trajan odrywa się od zajęć codziennych, pracy, by poświęcić swój czas zwiedzającemu. Wewnątrz można fotografować (w niektórych cerkwiach jest to zabronione, szczególnie tam, gdzie są czynne klasztory). W wielu monasterach można nabyć karty pocztowe, prospekty, wydawnictwa albumowe z dobrymi fotografiami fresków wewnętrznych. Pojawiają się już albumy w języku polskim. Cena takiego albumu to 50 lei. Niespełna 13 km na wschód od Parhăuţi położona jest wieś Pătrăuți z piękną zabytkową cerkwią pw. Podniesienia Krzyża Świętego z roku 1487 (fundacja hospodara Stefana Wielkiego i Świętego), wpisaną w 1993 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

 

 

Tekst i fotografie: Marek Sukiennik

Limanowskie Stowarzyszenie Historii Ożywionej Jabłoniec 1914
Adres: ul. T.Kościuszki 6, 34-600 Limanowa
KRS: 0000485295
NIP: 7372203252
REGON: 122988528
Partnerzy:
Ta strona wykorzystuje pliki cookies i inne technologie. Korzystając z witryny wyrazasz zgodę na ich używanie.Dowiedz się więcejRozumiem